Năm 1954 Nghi Long có 7 làng gồm : Danh Yên Sơn, Mỹ Ngọc, Vĩnh Long, Ông La, Kim Diên, Kim Nghĩa và Kim Ngọc. Từ năm 1958 đến cuối năm 1993 tên làng thay đổi theo quy mô Hợp tác xã nông nghiệp. Đầu 1994 đến năm 2006 được chia làm 17 xóm,  năm 2006 đến năm 2019 Nghi Long  còn 16 xóm  do xóm 17  nhập về thị trấn Quán Hành.  Từ năm 2019 nay Nghi Long nhập lại còn 10 xóm với tên gọi của của các xóm là Bắc Sơn, Nam Sơn, Vĩnh Long, Trung Sơn, Kim Diên, Mỹ Giang, Kim La, xóm Thành, Kim Nghĩa và Kim Ngọc.

Những ngày đầu thành lập xã, để vượt lên mọi khó khăn thách thức Nghi Long từng bước khai thác tiềm năng thế mạnh, huy động mọi nguồn lực, lãnh đạo, chỉ đạo nhân dân xây dựng đời sống kinh tế - xã hội, phát động các phong trào thi đua sản xuất, thi đua ái quốc, tăng cường sức mạnh về quân số và của cải phục vụ cho bà con nhân dân và tiếp tục chi viện cho chiến trường Miền Nam.

Nghi Long không chỉ được biết đến là một miền quê năng động, phát triển, mà còn là vùng đất có bề dày truyền thống văn hóa cách mạng, yêu nước, kiên cường, bất khuất trong chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc. Vào cuối thế kỷ 19 và ngay từ những năm 20 của thế kỷ XX, những người con ưu tú của quê hương Nghi Long với lòng yêu nước, đã sớm tham gia hoạt động cách mạng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Nghi Long đã hang hái tham gia phong trào Xô viết Nghệ Tỉnh 1930 – 1931, có nhiều  người con ưu tú đã anh dũng hy sinh tiêu biểu như các đồng chí Đặng Khắc Điếng, Nguyễn Quang Nhờn, Đặng Thọ Chính, Lê Đình Lập...

 Từ năm 1964 đến năm 1975 đế quốc Mỹ điên cuồng đánh phá miền Bắc, Nghi Long là nơi có tuyến huyết mạch giao thông quan trọng nối liền Bắc Nam có nhiều trọng điểm đánh phá của đế quốc Mỹ như ga Quán Hành, kho Lương thực Nghi Lộc, Cầu Cấm là nơi túi bóm, túi đạn của quân thù, hòng chia cắt đường chi viện cho miền Nam. Giặc Mỹ điên cuồng ném bom bắn phá địa bàn xã Nghi Long đã làm chết 32 người, bị thương 12 người, phá huỷ 18 ngôi nhà, trường học trụ sở làm việc và nhiều tài sản khác của nhân dân. 40 ha đất sản xuất của nhân dân bị bom cày xới không sản xuất được. Riêng Cầu Cấm phải chịu 80 trận đánh của bom đạn Mỹ.

Với khẩu hiệu “xe chưa qua, nhà không tiếc” nhân dân Nghi Long đã dỡ 52 gian nhà làm cầu cho xe qua, đào đắp  hàng ngàn  m³ đất đá, xây dựng các công sự trận địa chiến đấu,  san lấp những hố bom, đào đắp công sự cho các trận địa pháo phòng không, giao thông hào… cả xã Nghi Long lúc bấy giờ trở thành một chiến trận. Và niềm tự hào của cán bộ và nhân dân  Nghi Long  vẫn còn  in đậm trong ký ức,  dưới sự lãnh đạo của xã, lực lượng trực chiến phòng không dũng cảm, kiên cường  đã bắn rơi 02 máy bay A4, bắt sống 01 phi công Mỹ làm nức lòng, cổ vũ quân và dân toàn tỉnh.

Đất nước vang khúc ca khải hoàn,  có 232 người con của quê hương Nghi Long đã anh dũng hi sinh trên các chiến trường, 70 thương binh, bệnh binh,  12 Bà mẹ được phong tặng  mẹ Việt Nam Anh hùng, 18 Lão thành cách mạng, 04 người tiền khởi nghĩa và 5 người được thưởng huân chương bậc cao, 778 người được thưởng Huân chương, 1000 hộ dân được thưởng huy chương, 02 người được phong tặng danh hiệu dụng sỹ diệt Mỹ, nhiều người đã trưởng thành trong chiến đấu trở thành sĩ quan cao cấp trong quân đội... như đồng chí trung tướng Phạm Hồng Minh, Thiếu tướng Lê Huy Lãm, Đại tá Nguyễn Viết Lan, anh hùng lực lượng vũ trang Đặng Thọ Truật. Với những thành tích to lớn trong hai cuộc kháng chiến và xây dựng chủ nghĩa xã hội, Năm 1996 Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Nghi Long được Chủ tịch nước quyết định phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.  

Trên linh vực phát triển kinh tế.  Xã tập trung chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế, cơ cấu giống cây trồng vật nuôi, xây dựng các mô hình kinh tế nông nghiệp công nghệ cao, mô hình sản xuất nông nghiệp đạt tiêu chuẩn VietGAP vào sản xuất.  Các hộ dân đã mạnh dạn  đưa các loại cây trồng cho thu nhập cao vào sản xuất như cây dưa lưới, dưa lê Hàn Quốc, dưa lê, bưởi diễn và các loại hoa như  hoa cúc, hoa ly ở Xóm Kim Nghĩa, Xóm Thành. Đến nay, Dưa Lưới và Bưởi diễn Nghi Long là 2 sản phẩm được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Ngoài ra, xã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, tạo mọi điều kiện để các hộ dân mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh.  Toàn xã hiện có 198 hộ dân buôn bán, sản xuất kinh doanh, dịch vụ làm ăn ổn định đem lại thu nhập cao. Nhiều doanh nghiệp lựa chọn mảnh đất mảnh đất Nghi Long  để đầu tư sản xuất kinh doanh tạo công ăn việc làm  hàng trăm lao động địa phương.  Nhờ đó góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 0,76%, hộ khá giàu đạt 37%, Bình quân thu nhập đầu người đạt trên 59,7 triệu đồng/ người/ năm.  Đến nay, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 9,4%/năm

Không chỉ đạt được những thành tựu về kinh tế, mà văn hóa,  giáo dục Nghi Long đạt được nhiều thành quả đáng ghi nhận. Là mảnh đất có tryền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo được hun đúc qua nhiều thời kỳ. Có dòng họ  4 đời làm tiến sỹ như dòng họ Đinh Văn. Cụ Lê Văn Miến là Thầy giáo, hoạ sỹ nổi tiếng của Việt Nam đầu thể kỷ 20, Cụ  là người thầy dạy học cho Nguyễn Tất Thành lúc bấy giờ, Tiến sỹ phật học hoà thượng Thích Minh Châu nguyên đại biểu quốc hội khoá 7, 8, 9 đã nói lên truyền thống học tập của quê hương Nghi Long. Phát huy truyền thống đó, Đảng bộ, chính quyền xã đã và đang đẩy mạnh công tác giáo dục, đề ra nhiều hình thức khuyến khích con em ra sức học tập và phấn đấu xây dựng quê hương.  Phong trào học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập được chăm lo xây dựng.  Cùng với đó, Xã luôn đặc biệt quan tâm phong trào xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, nhất là xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa. Quan tâm giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống của cha ông, tôn tạo giữ gìn cụm di tích lịch sử Đền, Đình, Chùa và một số hệ thống nhà thờ của 42 dòng họ được ông cha xây dựng lâu đời. 

Toàn xã có trên 94% hộ đạt danh hiệu “gia đình văn hóa”, 10/10 xóm được công nhận làng văn hóa, có 06 dòng họ và 05 cơ quan, đơn vị đạt danh hiệu văn hóa. Cơ sở vật chất trường lớp ngày càng khang trang, chất lượng dạy và học không ngừng được nâng cao. Tỷ lệ học sinh giỏi, học sinh đậu vào các trường đại học, cao đẳng năm sau cao hơn năm trước. 3  trường học luôn giữ vững danh hiệu trường đạt chuẩn quốc gia. 

Bằng chính sức mình, phát huy tốt các tiềm năng, nội lực, cơ sở vật chất của từng hộ gia đình và xã hội được xây dựng khang trang.  100% hộ được dùng điện, hệ thống đài truyền thanh thông minh, có 11,9 km đường xã được nhựa hoá, 16,54 km đường liên thôn, liên gia được bê tông hoá đảm bảo lưu thông thuận tiện. Các đường liên xã, liên xóm được lắp đặt biển chỉ dẫn, biển báo giao thông, gờ giảm tốc tại các nút giao  nhau với trục đường xã. 39,3/ 39,6km đường qua khu dân cư được lắp đèn chiếu sáng và đường cờ. Hệ thống công trình thuỷ lợi, giao thông nội đồng, hệ thống điện được đầu tư, nâng cấp đạt chuẩn đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh và sinh hoạt của nhân dân.  

Nhờ có ý đảng lòng dân, đưa quê hương Nghi Long đạt chuẩn NTM nâng cao vào năm 2021, và được Chủ tịch nước Cộng hòa XHCNVN tặng bằng khen xây dựng nông thôn mới. Qua xây dựng NTM  nâng cao, Nông thôn mới kiểu mẫu càng khẳng định thêm những dấu ấn đậm nét về cốt cách, bản sắc con người Nghi  Long  “ thủy chung, son sắt, mạnh mẽ, sáng tạo”.

Trải qua 28  kỳ đại hội, ở mỗi thời kỳ cách mạng, Đảng bộ  Nghi Long  đã lãnh đạo nhân dân trong xã đoàn kết nắm bắt thời cơ, vượt qua thử thách xây dựng quê hương ngày càng đổi mới, tô thắm thêm truyền thống yêu nước sáng ngời của đất và người nơi đây.

70 năm xây dựng và trưởng thành, từ những xóm làng nhỏ, dân cư thưa thớt thì Nghi Long ngày nay đã mở mang phát triển với diện tích tự nhiên 768,78ha,  hơn 8 .000 người. Từ một chi bộ có rất ít đảng viên, đến nay toàn Đảng bộ đã phát triển lớn mạnh với  394 đảng viên sinh hoạt ở 16 chi bộ.

Trong nhiều năm nay, Đảng bộ xã Nghi Long liên tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được cấp trên công nhận là Đảng bộ trong sạch vững mạnh. Thành tích này đã minh chứng cho sức vươn mạnh mẽ, là kết quả của ý chí quyết tâm, tinh thần đoàn kết thống nhất cao trong toàn Đảng bộ và nhân dân xã nhà.  

70 năm xây dựng và trưởng thành của Nghi Long -  một chặng đường ghi dấu ấn đậm nét bởi tinh thần đoàn kết, nỗ lực của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Những thành quả quan trọng, nổi bật mà  Nghi Long  đạt được những năm qua đã nhân lên niềm tin và khát vọng, thêm quyết tâm xây dựng quê hương ngày một phát triển giàu mạnh, văn minh, hiện thực hóa  khát vọng đưa Nghi Long trở thành xã NTM kiểu mẫu vào năm cuối 2024.

Song Hương